Neoklasycyzm

Neoklasycyzm, styl, który obowiązywał na dworach wielu XVIII-wiecznych władców, można znaleźć opisany w katalogach pod wieloma nazwami. I prawdą jest, że styl gregoriański, gustawiański, empire i styl Stanisława Augusta różniło wiele, ale w praktyce wszystkie one były tylko interpretacjami tych samych założeń, a większość różnic wynikała z zamożności dworu, a nie konkretnych przekonań.


Powrót do korzeni

Pod względem estetycznym styl neoklasyczny dość wyraźnie nawiązuje do założeń estetycznych starożytnych Grecji i Rzymu. Jednak założenia zostały w tym przypadku skopiowane niezależnie od przykładów ich zastosowania. Neoklasycyzm nadal bowiem uznaje symetrię za jeden z najważniejszych wyznaczników piękna, nadal hołduje monumentalnym konstrukcjom, jednak odchodzi już od kolumn czy pomników na rzecz mniejszych figur, czy samej konstrukcji brył. Pozostaje jednak stylem bardzo eleganckim i wysublimowanym, choć nieco bardziej dekoracyjnym niż klasyczny.

Styl do wnętrz reprezentacyjnych

Wnętrza neoklasyczne miały przede wszystkim budzić podziw. Ich funkcjonalność w myśl dzisiejszych standardów nie była przesadnie wysoka, natomiast należy pamiętać, że w czasie popularności tego stylu zupełnie inaczej definiowano funkcje pomieszczeń. Neoklasycyzm był przeznaczony do wnętrz, których gestorzy zajmowali się głównie doglądaniem swoich spraw, przy czym było to doglądanie raczej niezbyt aktywne. W związku z tym biurka czy stoliki były wykorzystywane, jednak ich wymiary nie były duże, a materiały, z których je wykonywano, były przede wszystkim kosztowne, a dopiero później – praktyczne. Podstawowym tego dowodem może być fakt, że większość blatów miała niezbyt praktyczny kształt koła lub jego wycinka.

Wnętrze stanowi całość

W stylu neoklasycznym stosowano na szeroką skalę coś, co nazywano kompletami. Były to zestawy mebli i wyposażenia przygotowane na specjalne zamówienie, współdzielące motywy dekoracyjne i barwy. Dziś jest to trudne do odtworzenia, bo same meble można w komplecie kupić, ale już produkcją dodatków zajmują się zupełnie inne marki i uzyskanie pełnej zgodności jest bardzo trudne.

Tym, co neoklasycyzm wyróżnia na tle wielu innych stylów, to wprowadzenie zasady równoległego projektowania wszystkich elementów wnętrza. Takie pomieszczenia nie mogą być złożone z różnych fragmentów. Wnętrza neoklasyczne cały czas projektuje się od podstaw, ponieważ tylko takie podejście pozwala zachować ich pełną spójność estetyczną, która jest podstawowym warunkiem atrakcyjności.

Na bogato

Wyrazem bogactwa w neoklasycyzmie jest nie tylko stosowanie złota czy metali pozłacanych, ale także misterna ornamentacja. Część motywów powtarzana jest za stylem klasycznym, część to wkład własny twórców neoklasycznych. Często pojawiają się we wnętrzach rzeźby lwów, gryfów, sfinksów, chimer, orłów, a także – choć już zdecydowanie rzadziej niż w klasycyzmie – bóstw w mitologicznych pozach. Przewijają się również pszczoły, instrumenty muzyczne, motywy kwiatowe o znacznym stopniu skomplikowania, a spora część przedmiotów może być oznaczona monogramami.

Całości dopełniają wzorzyste tkaniny z naturalnych surowców, barwione bardzo precyzyjnie trwałymi barwnikami i używane w wielu różnych funkcjach. Nie tylko przykrywa się nimi tapicerowane leżanki, ale także tworzy ozdobne draperie, a w niektórych aranżacjach wykorzystuje się tkaninowe okładziny ścienne. Normą są też dekoracje okienne, a im są bogatsze, tym lepiej. Paradoksalnie miejscem, gdzie tkanin się nie okłada, są blaty stołów.