Secesja

Secesja jest stylem, który należałoby nazwać artystycznym. Nie dekoracyjnym czy ozdobnym, ale właśnie artystycznym, bo to właśnie na przełomie XIX i XX wieku rozwinął się nurt, który dał w zasadzie początek wszystkiemu temu, co dziś nazywamy sztuką użytkową.


Styl rozważnych artystów

Secesja była odpowiedzią na style akademickie. Wystudiowane bryły, precyzyjnie opisane wzory, często upraszczane formy wzbudziły sprzeciw, dzięki czemu możliwe było rozwinięcie idei artystycznego stylu. Ponieważ w tworzeniu wnętrz secesyjnych brali udział wielcy artyści, ich charakter jest bardzo szczególny. Nie można powiedzieć, że jest to po prostu styl dekoracyjny. Byłaby to bowiem tylko częściowa prawda, ponieważ secesja, jakkolwiek faktycznie chętnie korzysta na przykład z przepięknych motywów kwiatowych, jest stylem funkcjonalnym. Bunt skierowany był przeciwko samej formie, natomiast nikt nie negował konieczności tworzenia funkcjonalnych wnętrz.

Specyficzny dobór materiałów

Trudno powiedzieć, jak dzisiejsze aranżacje secesyjne ocenialiby twórcy oryginalnych wnętrz. Dlaczego? Dlatego, że choć sam zamysł stylistyczny pozostał niezmieniony, to zmieniły się wykorzystywane materiały. W najbardziej typowych wnętrzach secesyjnych także dziś używa się głównie drewna, żelaza, ceramiki, kamieni półszlachetnych i innych materiałów, które można łatwo formować w fantazyjne wzorce przestrzenne. Bardziej współczesne aranżacje dopuszczają używanie choćby kompozytów czy formowanego szkła, czego z przyczyn technicznych nie ma we wnętrzach klasycznych. Zdania co do estetyki takich wnętrz są podzielone. Z pewnością nieco odbiegają one od pierwowzoru, ale jeśli użyte materiały są odpowiednio wykończone, to aranżacja nie musi tracić na atrakcyjności.

We wnętrzach secesyjnych równie chętnie używano ciężkich dekoracji z brązu, cyny albo żelaza, co lekkich, choć wykonanych z tkanin o grubym splocie poduszek, zasłon i innych tkanin.

Podstawowe motywy dekoracyjne

Secesyjne wnętrza kojarzyć się powinny nie tylko z doborem fantazyjnych form, ale także specyficzną mieszanką motywów dekoracyjnych. Dominowały znane w kulturze europejskiej motywy roślinne z gatunkami o wymowie symbolicznej, ale chętnie także łączono je z przeniesionymi ze stylów wschodnich uproszczonymi przedstawieniami egzotycznych kwiatów. Bardzo często też jako motywu dekoracyjnego używano sylwetek kobit, zwykle prezentowanych w zwiewnych szatach także kojarzących się z orientem. Wszystkie muszą być wykonane niezwykle precyzyjnie, a ułożenie elementów musi sprawiać wrażenie ruchu.

Zabawa światłem i kolorem

Secesja chętnie korzysta z wyrazistych barw: zieleni, czerwieni, brązu czy odcieni żółtego. Łączy się je z jasnym, choć zwykle punktowym oświetleniem. Kolory i światło powinny służyć wydobyciu detali dekoracyjnych i powinny podkreślać ozdobny charakter całego wnętrza. Sztuczne oświetlenie stosuje się nawet we wnętrzach z południową wystawą. Same lampy jednak powinny mieć mleczne klosze, a zdarza się, że również ceramiczne – zupełnie nieprzezroczyste. W oryginalnych wnętrzach nie było to niczym nadzwyczajnym, dziś jednak znalezienie takich lam bywa problematyczne. Dla zachowania autentyzmu warto jednak poświęcić więcej czasu, ponieważ właśnie oświetlenie pozwala wydobyć ukryte piękno wielu secesyjnych form, których dynamika ożywa dopiero po oświetleniu pod odpowiednim kątem. Wciąż należy pamiętać, że secesyjne wnętrza są przecież dziełami sztuki.